نحوه توقیف اموال
توقیف به معنای گرفتن اموال یا دارایی های فرد میباشد و محکوم علیه شخصی میباشد که علیه وی حکم صادر گردیده است. با صادر شدن این حکم، دارایی های محکوم علیه بازداشت و توقیف میگردد. شایان ذکر است که فرایند بازداشت اموال منقول با اموال غیرمنقول کاملا مختلف است. در ادامه ی این مقاله از موسسه حقوقی اصفهان نحوه ی توقیف دارایی های محکوم علیه بطور کامل مورد بررسی قرار گرفته است.
اصول توقیف دارایی های منقول در مکان زندگی یا محل کسب محکوم علیه
بر اساس ماده ۶۲ قانون اجرای حکم مدنی، درباره توقیف اموال منقول ذکر شده که اساس بر این است که دارایی و اموال حاضر در مکان زندگی یا محل کسب و کار محکوم علیه، در اختیار او میباشد و قابلیت بازداشت دارد. ولی اگر اثبات گردد که وسیله در این مکان موجود میباشد که متعلق به فردی به غیر از محکوم علیه است، قابلیت توقیف آن اموال سلب میگردد.
همچنین این پروسه برای اموال غیرمنقول، مقداری فرق دارد. در اصل اموال غیرمنقول به سازمان ثبت اسناد و املاک کشور ارتباط دارد. بر اساس ماده ۹۹ قانون اجرای حکم مدنی درباره اموال غیر منقول ثبت شده، توقیف و بازداشت اموال غیرمنقول باید به اداره ثبت مکانی که مال در آن قرار دارد اطلاع داده شود. در صورتی که اموال متعلق به محکوم‌علیه باشد اداره ثبت محل مراحل توقیف اموال را به مسئولین اجرای احکام ارجاع می‌دهد تا اموال مورد نظر در دفتر املاک توقیفی ثبت گردد. اما در صورتی که اموال به اسم محکوم‌علیه نباشد و متعلق به فرد دیگری باشد، مراحل از سمت اداره ثبت به اطلاع مسئولین اجرای حکم می‌رسد تا حق سایرین پایمال نگردد.
ولی درباره دارایی هایی که مورد ثبت قرار نگرفته اند فقط مواقعی میتوان بازداشت مال را انجام داد که محکوم‌علیه در آن دارایی ها تصرف مالکانه داشته باشد و یا به حکم دادگاه بر مبنای قرائن مالک مال عرضه شود. ملزوم به بیان است که امکان دارد یک دارایی غیرمنقول عایده هایی داشته باشد، و در صورتی که عایده های یک سال از آن مال برای تسویه با طلبخواه کفایت کند و قادر باشد قبلا آن وجه های اجرایی را بپردازد، همان دارایی بازداشت نمیگردد و تنها عایده های آن بازداشت و توقیف میگردد.
قوانین عمومی
بعضی از دارایی ها از توقیف استثناء هستند. به بیانی دیگر برخی مواقع ممکن است مقنن متوجه شود که با در نظر گرفتن اسباب و احتیاج محکوم‌علیه یا اعضای خانواده او، حکم بازداشت بعضی از دارایی های او صادر نشود. افزون بر این مبنی بر قانون قبل از بازداشت دارایی ها، منقول موظف است فهرستی از اموال وی به عمل آورد. همه خصوصیات و وصف آن به طور امع و دقیق یادداشت شده و نتیجتا بوسیله شاهد ها امضا گردد. هم اکنون به تعدادی از قوانین عامه بازداشت اموال اشاره خواهیم داشت:
- ارزیابی اموال
لازم است که تمام اموال منقول و غیرمنقول در زمان توقیف به لحاظ ارزش مادی، ارزیابی شوند و قیمتی برایشان تعیین شود و در صورت اموال این قیمت حتما نوشته شود.
- حفاظت از اموال
بر طبق ماده ۷۷ قانون اجرای احکام مدنی اموال منقول باید بعد از توقیف در همان محل خودشان باقی بمانند. مگر اینکه با نظر قانونگذار نیاز به انتقال آنها به محل دیگری وجود داشته باشد. در نهایت برای حفاظت و نگهداری یک نفر به عنوان مسئول تعیین می‌شود.
در مورد اموال غیر منقول و عواید آن لازم به ذکر است که بر طبق ماده ۱۱۲ قانون اجرای احکام مدنی، عواید مال غیرمنقول بعد از توقیف مال، با توافق طرفین ممکن است به شخص دیگری سپرده شود. اما اگر طرفین با هم توافق نکنند قانون برای این کار شخصی را تعیین می‌کند. اگر عواید مال غیرمنقول وجه نقد باشد این وجه به مسئولان اجرای احکام سپرده می‌شود.
الزامات قانونی
توقیف چه از نوع منقول و چه غیرمنقول قوانین خاص خودش را دارد. برای مثال در مورد اموال زن و مرد در محل سکونتشان قوانین خاصی وجود دارد و بر طبق ماده ۶۳ قانون اجرای احکام، اصل بر این است که در محل سکونت محکوم‌علیه که همسر او هم ساکن آن باشد، اموال موجود در آن سه حالت دارد:
- اموال زن که به طور خاص از آنها استفاده می‌کند مانند: طلا و لباس عروس متعلق به اوست. اگر کسی بخواهد ادعا کند که این اموال متعلق به این زن نیست، باید این مساله را ثابت کند.
- دسته دیگر اموال، اموالی است که اصولا به طور معمول متعلق به مرد خانه است. مانند لباس مردانه. در این حالت هم مشابه دسته اول اموال متعلق به مرد است و مدعی خلاف آن باید ادعایش را ثابت کند.
- بعضی از اموال در هیچ کدام از موارد اول و دوم قرار نمی‌گیرند. همچنین فرض بر این است که این اموال متعلف به هردوی آن‌هاست و مالکیت مشترک زن و مرد در مورد آن صدق می‌کند.
در همین راستا باید همه اموال موجود صورت‌برداری شده و نوع، قیمت و مالکیت آن مشخص شود و تنها اموالی که متعلق به محکوم‌علیه توقیف شود. در حقیقت باید همان ابتدا تعیین شود که کدام متعلق به محکوم‌علیه است تا برای توقیف همان اقدام شود.
نمونه درخواست رفع توقیف اموال
موضوع خواسته: رفع اثر از اموال توقیفی غیر منقول
بهاي خواسته مالی غیر منقول : ….
ریاست محترم دادگاه عمومی ……… با سلام احتراماً به استحضار می‌رساند: نظر به اینکه پلاك ثبتی شماره…….فرعی از …….. اصلی ……. بخش …….. به نشانی …………. در قبال بدهی اینجانب نزد آقا/خانم…… توقیف شده است و اینجانب در موعد مقرر بدهی خود را پرداخت نموده ام ولی خوانده از مال رفع اثر نمیکند لذا صدور حکم مبنی بر رفع اثر از اموال توقیفی مورد استدعاست.
هزینه حکم دادرسی
برای این حکم مبالغ تا بیست میلیون تومان، دو و نیم درصد است و نسبت به مازاد بیست میلیون این هزینه سه و نیم درصد است. هزینه تامین خواسته برای توقیف و هزینه حق‌الوکاله را نیز باید درنظر گرفت. البته در مورد حق‌الوکاله تجربه وکیل و مشاور حقوقی اصفهان و مدرک او و توافق وکیل و موکل می‌تواند روی مبلغ مذکور تاثیرگذار باشد. حتی ممکن است حق‌الوکاله بیشتر از تعرفه قانونی آن توافق شود.